Dost Kalemler / Kerim ÜLKER / Ekonomi Yazarı

Dünyanın en önemli devrimlerinin ardında hep kadınlar oldu. İlk adımı atanlar, ilk yumruklarını sıkanlar, havaya kaldıranlar, ilk çığlık koparanlar, ilk haykıranlar hep kadınlardı aslında. Dünyanın ilk işçi isyanın altında kadınlar vardı. Bolşevik Devrimi öncesinde Çar’a karşı ayaklanan Lenin değil, kadınlardı…

Günümüzde kutladığımız 1 Mayıs’ın da tarihinde kadınların attığı bu ilk adım vardı. Bildiğiniz üzere, İşçi Bayramı’nın temeli 1 Mayıs 1886’da Amerikan İşçi Sendikaları Konfederasyonu önderliğinde işçiler, günde 12 saat, haftada 6 gün olan çalışma takvimine karşı, günlük 8 saatlik çalışma talebiyle iş bıraktılar. Chicago’da yapılan gösterilere yarım milyon işçi katıldı. İlk kez siyah ve beyaz tenliler, erkek ve kadın çalışanlar yan yana geldiler. Günümüzde şükran duyduğumuz 1 Mayıs’ı kutlamamızı sağladılar. Ancak 1886’daki bu gösterilerin öncesi de vardı. Günümüzde Dünya Kadınlar Günü’nü kutladığımız 8 Mart 1857’de yani İşçi Bayramı’nın başlangıcından 29 yıl önce ilk ateş yakılmıştı. ABD’nin New York kentinde 40 bin dokuma işçisi daha iyi çalışma koşulları istemiyle bir tekstil fabrikasında greve başladı. Neredeyse tamamı kadın 129 işçi bu grevde can verdi.

İşte böyle bir ortamda doğdu dünyanın kendi kendine milyoner olan ilk kadını. Adı: Sarah Breedlove. Dünya ekonomi tarihinin Madam C.J. Walker olarak tanıdığı Sarah Breedlove, 23 Aralık 1867 yılında ABD’bin Louisiana kentinde dünyaya geldi. Onu tarihe altın harflerle yazdıran ise yaşadığı ortam oldu.

19’uncu yüzyılda doğan Afro-Amerikalı kadınların iş hayatında yapabileceği iki iş vardı: Ya çamarşırcı kadın olacaklardı… Ya da çamaşırcı kadın… 8 yaşında anne ve babasını kaybeden, 14’ünde evlenen, 18’inde anne olan Sarah Breedlove, 20 yaşında dul bir halde iki çocuğuna bakmak zorunda kaldı. Ömrünün önemli bir kısmında günlük 1.5 dolara çalışan Breedlove, 18 yıl boyunca çamaşırcılık yaptı. Tüm bu yıllar boyunca çamaşır hazırlama sürecinde kullanılan güçlü kimyasalların buharına maruz kalan Breedlove, işin stresi ve sürekli maruz kaldığı buhar nedeniyle saçlarını kaybetti. Hızla dökülen saçlarına çözüm yolunu kendi imkanlarıyla aşmaya çalışan Breedlove, hala içeriği sır olarak kalan Walker Saç Koruma Sistemi’ni formüle etti. Kimilerine göre tanrısal bir ilhamdı bu formül. 1907 yılında Walker saç uzatan ürünlerini kapı kapı satmaya başladı

1900’lü yılların hemen başında 76 milyonluk nüfusa sahip ABD’de yaşayan Afro-Amerikaların sayısı 9 milyonun biraz üzerindeydi. Breedlove, bu nüfusu kendine hedef kitle olarak belirledi. Birleşik Devletler’in güneyini ve doğusunu kapsayan bir acente ağı modelini kurdu. Özellikle Afro-Amerikan kadınları hem acente hem de müşteri olarak gördü. Bir yıl içerisinde 200 bayilik bir ağ kurdu. 1910’un ikinci yarısında bayilerinin sayısı 20 bini geçti.

Breedlove, tarihte kendi kazancı ile milyoner olan ilk kadın oldu. Ancak onun başarısı bir kadın olmaktan öte, Bir Afro-Amerikalı olmasıydı.  Köleliğin hala devam ettiği bir dönemde, ayrı okullarda okuyan, ayrı restoranlarda ve masalarda yemek yiyen bir düşmanlık vardı ABD’de. Bir siyah tenlinin, bir beyaza otobüste yer vermemesi gerektiği yılların yarım asır öncesinde bir Afro-Amerikalı kendi işini kurabiliyor, hatta milyoner olabiliyorsa bu gerçek bir başarıdır çoğumuza göre.

Kadınların, en önemlisi azınlıkların başarıya ulaşmaları önüne konan engelleri aşarak tarihe geçti milyoner Breedlove. Henry Ford’un ürettiği T Modeli otomobili kendi imkanlarıyla satın aldı. Bu çoğu erkek için bile hayalken…

Breedlove’un açtığı yolda günümüzde başka bir Afro-Amerikalı yürüyor: medya kraliçesi Oprah Winfrey.

32 yaşında yani 1986’da milyoner olan Winfrey, 2003’te 49 yaşındaydı ve tarihte kendi kendine milyarder olan ilk kadın olarak tarihe geçti.

O da Breedlove gibi Afro-Amerikalı…

Breedlove’ın cesaretini yol arkadaşı yapan Oprah’ın serveti ise 2020 verilerine göre 2.5 milyar doların üzerinde. Unutmadan; şu sıralar Netflix’te Self Made (Kendi Emeğimle) adlı bir film var. Breedlove’ın gerçek yaşam öyküsünü anlatıyor. Hakkında çıkan onlarca kitap var. Bulabilirseniz okuyun veya izleyin isterim…