En büyük hedefi, rakibi olan Almanya ve İtalya’ya makine satmak…
Makine sektörünün genç ve dinamik kadın temsilcilerinden Merve Torbalı Durukan, farklı bir eğitim ve kariyer planının ardından babasının kurduğu şirketin satış ekibinin başına geçerek ihracata start verdi. Yurtdışında fuar ziyaretleri yapıp siparişler alan Torbalı Durukan’ın hedefinde önce Doğu Avrupa’ya, ardından Ortadoğu’ya ve nihayetinde Almanya ve İtalya’ya makine satmak var.
Merve Torbalı Durukan, farklı alanlarda eğitim gören, kariyer planlarını başka sektörlerde planlamak için yola çıkan fakat sonradan babasının kurduğu aile şirketine katılan bir iş kadını. Makine sektörünün genç ve dinamik kadın temsilcilerinden biri olan Torbalı Durukan’ın hem aldığı eğitim hem de kariyer planları aslında bugün yaptığı işten oldukça farklıydı. İstanbul Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Kamu Yönetiminden mezun olup, Marmara Üniversitesinde Halkla İlişkiler Bölümü’nde yüksek lisansını tamamladıktan sonraki en büyük hayali TRT’nin yönetici kadrosuna girmekti. O dönemki TRT müdür yardımcısı, ‘Seni kadrolu almak isteriz ama TRT 10 yıldır sınav açmıyor’ deyince hem biraz hayal kırıklığı yaşadı hem de geleceğiyle ilgili ne yapmak istediğini oturup bir kez daha düşündü.
O güne kadar çalışmayı düşünmediği babasının kurup büyüttüğü aile şirketine, işte o zaman ‘neden olmasın?’ fikriyle yaklaştı. Babasının her zaman eğitim ve kariyer seçimlerine saygı gösterdiğini söyleyen Merve Torbalı Durukan, işe başlama sürecini; “Babam o güne kadar ‘şirkete gel işe başla’ diye ısrar etmemiş, ‘nasıl istersen öyle yap’ diyerek beni özgür bırakmıştı. Böyle bir rahatlığım olduğunu da bilerek, kariyerimle ilgili bir karar vermem gerekiyordu. Babam tek başına, sermayesi olmadan dişiyle tırnağıyla bir üretim tesisi kurmuştu. Kendisi 65 yaşında, hâlâ makinelerin tepesinde ve üretimin başındaydı. Hal böyle olunca, onun emeklerini büyütmem, güzelleştirmem ve sürdürebilirliğini sağlamam gerektiğini düşündüm. Ve ben de bu yüzden duygusal bir karar verdim ve babama destek olmak isteğiyle Hidelsan’da işe başladım” diye anlatıyor.
Aslında Merve Torbalı Durukan için iş hayatı, yepyeni bir eğitim sürecinin de başlamasına neden oldu. Eğitim hayatının bittiğini düşünürken, aile şirketi olan Hidelsan firmasında bir anlamda gerçek eğitime başladı. “Genç bir sanayici olarak öğrenimim hâlâ devam etmekte, sürekli yeni şeyler öğreniyorsunuz ve bu öğrenme aşkı hiç bitmesin istiyorsunuz” diyen Torbalı Durukan, mezun olduğu yıldan bu yana Hidelsan’ın birçok biriminde çalıştı. Muhasebe, finans, satış-pazarlama, satın alma, ihracat, insan kaynakları, koordinasyon bölümlerinin hepsinde görev aldı. Bugüne dek yapmadığı tek iş imalatta makine montajı oldu. Aslında onu da denedi; ancak fiziksel gücü yetmediği için vazgeçti. Şu an Hidelsan’da idari yöneticilik ve satış direktörlüğü görevlerini sürdüren Merve Torbalı Durukan, şirketin yeni ihracat pazarlarına ulaşması ve müşteri portföyünü geliştirmesi için de pek çok çalışma yapıyor.
“Metal yığını olarak gördüğüm her bir presimiz şimdi göz bebeğim oldu”
Merve Torbalı Durukan, kariyeri konusunda hiçbir zaman çok hırslı olmadı. Sadece hayallerinden de güzel bir iş hayatı olsun istedi hep. Gittiği yolda direnmedi ve akışa uydu. Dönüp geriye baktığında doğru bir karar verdiğini söyleyen Merve Torbalı Durukan, üretmenin hazzı ve sanayici olmanın verdiği gururu yaşayınca ‘iyi ki böyle bir karar vermişim’ diyor ve ekliyor; “Makine imalat sektörü, siyasal bilimler mezunu bir genç için ilk etapta çok yabancı geldi. Doğruyu söylemek gerekirse, ilk zamanlar işi hiç sevmedim. Ama gün geldi ürettiğimiz her Hidrolik sistem, benim için çok kıymetli hale geldi. Tiner kokusundan mı, imalatın kendine has büyüsünden mi nedir bilmiyorum ama sonuçta şu an işimi çok seviyorum. Metal yığını olarak gördüğüm her bir presimiz şimdi göz bebeğim oldu. Ne yaptığından çok yaptığın işi sevmen çok önemli.”
İstanbul Anadolu Yakası OSB’de faaliyet gösteren Hidelsan’ın 1987 yılından bu yana proje bazlı genel ve özel amaçlı hidrolik makine ve hidrolik ekipman imalatının yanı sıra metal işleme ve metal enjeksiyonla parça imalatı yapan otomotiv yan sanayi, beyaz eşya yan sanayi başta olmak üzere Türk sanayisine hizmet verdiğini aktaran Torbalı Durukan, ulusal ve uluslararası pazarın ihtiyaç duyduğu her türlü hidrolik & pnömatik ekipmanları imal edebilecek kapasiteye ulaştıklarını belirtiyor. Hidrolik pres, hidrolik ünite, hidrolik silindir, kaynak ağzı açma makinesi, boru bükme makinesi, hidrolik makaslı lift gibi genel ve özel amaçlı imalatlar yaptıklarını söyleyen Torbalı Durukan, “TÜBİTAK ve KOSGEB önderliğinde Betopan Sandvic Panel Üretim Hattı projesini hayata geçirdik ve patentini alarak da dünya üzerinde prefabrik sektörüne büyük bir yeniliğe imza attık. Aynı zamanda tasarımı ve imalatı Hidelsan’a ait olan proje bazlı üretimlerle de sanayi sektörüne yenilikler kazandırmayı sürdürüyoruz. Firma olarak Avrupa standartlarında kaliteyle üretim yapıyoruz. Esnek üretimle müşteri taleplerine göre proje geliştirebiliyoruz. Fiyatlarımız da Avrupa’dan daha düşük, fayda fiyat dengemiz daha fazla” diyor.
İhracat rotasında önce Doğu Avrupa ve Ortadoğu ülkeleri var
2008 yılından beri bulunduğu firmada satış ekibinin başında olan Merve Torbalı Durukan, iç pazarın yanı sıra ilk ihracatın yapılmasına ve geliştirilmesine de büyük emek verdi. Yurtdışında fuar ziyaretleri yapıp tüm rakipleriyle tanışarak ihracat adımlarını atmaya başlayan Torbalı Durukan, onlara ‘siz üretmeyin sizin yerinize biz üretelim’ teklifi götürerek iş birliklere imza attı. Yaklaşık 12 yıldır firmada ihracatın gelişmesine katkı koydu ve fuarlara katılarak ihracatın Romanya ve Macaristan’a yapılmasını sağladı. Şu anda ihracat yaptıkları bu ülkeler üzerinden Slovakya, Polonya gibi Doğu Avrupa ülkelerine de ihracat yapmayı hedefleyen Torbalı Durukan, en büyük hedefinin ise dünyanın en büyük makine üreticileri olan Almanya ve İtalya’ya ihracat yapmak olduğunu belirterek, “Almanya ve İtalya dünyanın en büyük hidrolik press makinesi ihracatçıları arasında yer alıyor. Onlara makine satmak bu nedenle çok önemli ve prestijli. Ben de önümüzdeki dönemde hem kalitemiz hem de fiyat avantajımızla bu ülkelerdeki rakip firmalara ihracat yapmak istiyorum. Ama o zamana kadar öncelikli hedef pazarlarımda Doğu Avrupa ve Ortadoğu ülkeleri var. Bu coğrafyalarda müşteri potansiyelimiz oldukça fazla. Müşteri listelerimizi çıkardık ve bağlantıya geçtik, takipteyiz. Buralarda yeni ihracat pazarları edinip ihracat portföyümüzü geliştirdiğimizde rotamızı İtalya ve Almanya’ya çevireceğim” bilgisini veriyor.
“Toplumda annelerin üretmesi ve çalışması çok önemli”
Merve Torbalı Durukan, kadınların iş hayatını etkileyen önemli unsurlarının başında ailenin geldiğine inanıyor. Annelerin özellikle kızlarını yetiştirirken bazı öğretileri aktarması gerektiğini düşünen Torbalı Durukan, “Annem beni yetiştirirken hep ‘sen kimsenin eşi ya da kızı olma, kendi başına Merve ol’ derdi. Bu düşünceyle ve nasihatle beni büyüttü. O yaşlarda bunun ne anlama geldiğinin pek farkında değildim. Şimdi bugünlerde annemin bu sözünün derinliğini çok daha iyi anlıyorum. Her anne kızını kendi ayakları üzerinde duracak bilgi, beceri ve anlayışla büyütmeli. Tek başına bir birey olduğunu ve olması gerektiğini bilen her genç kız ve kadın, hayatını da bir şekilde böyle kurgulayacak ve yaşayacaktır” görüşünü savunuyor.
Aile içinde erkeklerden daha fazla sorumluluk alan kadınların bu sorumlulukları yerine getirmek zorunda kalmaları nedeniyle kariyerlerine ara verdiğine, bunun da kadınlara karşı iş hayatında önyargıların oluşmasına neden olduğuna dikkat çeken Torbalı Durukan, “Kadınların her an kariyerlerine ara verme ya da işi bitirme olasılıkları olduğu düşünülüyor ve bu düşünce terfilerinde de etkili oluyor. Üst düzey pozisyonlar aralıksız sorumluluk gerektirir ve patronlar, kadınlardaki iş bırakma riskini göze almak istemiyor” diyor.
Kadınların iş hayatında, özellikle sanayi sektörlerinde daha fazla yer alması, ekonomik avantajın yanı sıra sosyal adalet, refah ve istikrarı da beraberinde getireceğini dile getiren Merve Torbalı Durukan, iş dünyasında kadın-erkek olarak ayrım yapmanın çok doğru olduğunu düşünmüyor. İş ve sosyal hayatta başarılı olmanın yollarının erkek veya kadına göre değişmediğine inanan Torbalı Durukan, sözlerini şöyle sürdürüyor; “Kaldı ki biz Türk’üz; özümüze baktığımızda çalışkan, güçlü ve iş bitirici analarımız olduğunu unutmamak gerekir. Kadınlar birçok şeyi aynı anda yapabilme yetisine sahiptir. Kadınlar gözlem konusunda çok başarılı olup empati kurabildikleri için kolayca fark yaratır. İyi bir eş, iyi bir anne ve iyi bir sanayici olabilirler. Çünkü güçlü, dengeli, çok yönlü ve hassas bir yapımız var. Allah vergisi bu yapıyı sadece kullanmayı bilmek gerek, içimizdeki cevheri çıkarmalıyız. Gelecek nesillerin kendi ayakları üstünde durabilen, kendine yetebilen, işini iyi yapan ve topluma değer katabilen bireyler olması için annelerin rol model olması, üretmesi ve çalışması çok önemli.”
“Kadınlar yine kadınların destekçisi olabilir”
Makine sektöründe üretim departmanında olmasa da idari kadroda kadın çalışan sayısının yüksek olduğunu ve artmaya devam ettiğini dile getiren Torbalı Durukan, firmaların bilinçlenmesiyle daha çok kadının sektörde görev alacağına inanıyor. Kadınların yine kadınlara yönelik verdiği desteğin ve gösterdiği pozitif ayrımcılığın da çok değerli olduğuna değinen Torbalı Durukan, buna şu örneği veriyor; “Ben İstanbul Anadolu Yakası OSB’nin yönetimindeki ilk kadın üyeyim. Bizim yönetimimizle birlikte erkek egemen bir yapıda olan OSB’ye bölge müdürünü kadın olarak göreve aldık. Ardından yine OSB Başkan ve yönetim kurulunun desteğiyle kadın personel sayısını artırdık. Şimdi OSB çiçek gibi oldu.”
İhracata başlayacaklara öncelikle fuarlara katılmalarını ve hedef müşteri listelerini çıkarmalarını öneren Merve Torbalı Durukan, hatta hem ihracat yapacakları ülkeleri tanımak hem de müşteri ziyareti yapmak için çantalarını sırtlarına alıp ülke ülke gezmelerini tavsiye etti. “Oturduğunuz yerden ihracat yapmanız çok zor” diyen Torbalı Durukan, ihracat bağlantısı kurmaya yönelik destek, teşvik, hibe gibi ne tür araç varsa hepsini kullanarak ilk adımların daha rahat atılabileceğini de belirtiyor.
Aynı zamanda Tarım ve Orman Bakanlığı, kalkınma ajansları, KOSGEB gibi kamu kurum ve kuruluşlarının da görevleri çerçevesinde kadın kooperatiflerine ve girişimcilerine yönelik bazı destekleri bulunduğunu hatırlatan Torbalı Durukan, “Devletin son yıllarda kadın girişimcilere yönelik sağladığı pek çok destek, ayrıcalık var. İlgili Bakanlıklar, kadın girişimcilerin ihtiyaç duydukları ağları oluşturabilmeleri, hedef pazar tespiti yapabilmeleri, ihracat desteklerini öğrenebilmeleri, çevrim içi pazarlarda satış kabiliyetlerini artırarak ihracat süreçlerine entegre edilmeleri amacıyla çeşitli projeler geliştiriyor. Özellikle Ticaret Bakanlığı ve KOSGEB’in desteklerinden herkes faydalanabilir” yönlendirmesini yapıyor.
