Peyzaj mimarlığı okuyup tekstile girdi, yıllardır ünlü markalara üretim yapıyor…
Hiç bilgi sahibi olmadığı tekstil sektöründe önce çalışıp deneyim kazanan ve ardından da sadece bir masa ve bir bilgisayar ile kendi ihracat pazarlama şirketi olan Gardenya Tekstil’i kuran Mukaddes Başkaya, 1998 yılından beri Denizli’den dünyaca ünlü markalara üretim yapıyor. Başkaya, aynı zamanda Denizli Tekstil ve Giyim Sanayicileri Derneği’nin ilk kadın başkanı olmanın mutluluğunu yaşıyor.
Denizli’de 7 aylık dünyaya gelişini ‘Sabırsızlığım, öğrenmeye olan merakım dünyaya erken gözlerimi açtığımdan belliymiş” şeklinde yorumlayan Mukaddes Başkaya, yeniliği seven ve öğrenmeye ilgi duyan yapısıyla hayatı boyunca kendini hep geliştirmeye odakladı. Başardıkları ve hayal ettikleriyle aslında çok farklı bir eğitim hayatı olacakken bazı talihsizlikler yaşayan Başkaya, yılmayıp hayatın akışı içindeki fırsatları değerlendirerek bugün örnek alınacak bir başarı hikayesine imza attı.
Denizli’de ilköğretimini tamamlayan Mukaddes Başkaya, Anadolu Liseleri sınavını kazanmasına rağmen, aynı yıl Denizli’ye Anadolu Lisesi açılmasından ve de babasının o yıl işlerindeki sıkıntılardan dolayı, İzmir Amerikan Koleji’ne gidemedi. Ortaokul ve lise eğitimini Denizli Anadolu Lisesi’nde bitiren Başkaya, lise son sınıfın ilk başladığı gün ise ailesiyle geçirdiği trafik kazasında hayatını çok etkileyen bir acı yaşadı. 18 yaşındayken kazada babasını kaybeden Başkaya, yaşadığı üzüntü nedeniyle o yıl hayalini kurduğu ve hedeflediği ODTÜ Mimarlık Fakültesi’ni kazanamadı. Daha düşük bir puanla girdiği Ege Üniversitesi Peyzaj Mimarlığı Bölümü’nü bitirdi ve ardından da İzmir’den Denizli’ye dönerek iş hayatına atıldı.
Hiç bilmediği sektöre girdi, gece-gündüz çalıştı
27 yıldır iş hayatında olan Mukaddes Başkaya, kariyerine o güne kadar hiç bilmediği ama o yıllarda Denizli’de çok yoğun bir sektör olan tekstilde adım attı. 1994 yılında bir tekstil fabrikasında -yabancı dilinin olmasının da avantajını kullanıp- pazarlama asistanlığı göreviyle başladığı tekstil sektörünü gece gündüz demeden öğrenmeye başladı. Tüm üretim adımlarını anlamak ve bilgi sahibi olmak için yoğun bir çalışma programı yürüttü. İngilizce bilmesi nedeniyle yurtdışındaki fuarlara ve yabancı firma ziyaretlerine gitti. Bu süreçte bazı zorluklar yaşasa da pes etmedi ve tekstil sektöründe kariyerini ilerletmeye devam etti. “Bu işi çok seviyorum, yola devam edeceğim ve bu işte başarılı olacağım” diyerek önüne geleceğe dair hedef koyan Mukaddes Başkaya, yine tekstildeki bir başka firmada görev yaptığı pazarlama müdürlüğünün ardından ise içindeki girişimci sesi dinleyerek kendi firmasını kurma kararı aldı.
Sadece bir masa ve çok uzun araştırmalardan sonra taksitle alınabilmiş bir bilgisayar ile kendi ihracat pazarlama şirketi olan Gardenya Tekstil’i 1998 yılında kuran Mukaddes Başkaya, bugün ev tekstili, giyim, ev ve mutfak eşyaları, dekorasyon ürünleri alanlarında dünyaca bilinen birçok markaya ürün geliştirme, Ar-Ge, kalite kontrol alanlarında hizmet sunuyor. Zara, Adairs, Harwoods Group, Dunnes, Christy gibi dünyaca ünlü pek çok markaya fason üretim yapan Başkaya, aynı zamanda kendi yarattığı Shikka markasıyla da ev ve plaj giyimi üzerine üretim ve ihracat gerçekleştiriyor.
Mukaddes Başkaya, kariyer yolculuğuna çıkarken her şeyden önce tekstil sektörüne ve ülke ekonomisine değer yaratmayı hayal etmiş. Yaptığı ve yapacağı işin evrensel olması gerektiğine inanarak yola çıkan Başkaya, “O gün hayal ettiklerimi bugün gerçekleştirdim diyebilirim. Ama tabii ki insan hayaliyle yaşar. Ben de bu yüzden hayal etmeye devam ediyorum. Çok daha farklı, çok daha büyük hayallerim ve hedeflerim var. Bence bu yolda da emin adımlarla ilerlemeye devam ediyorum” yorumunu yapıyor.
Yaklaşık 20 ülkeye 14 milyon dolarlık ihracat
Kuruldukları günden bugüne tekstil sektöründeki ihracatlarını artırarak devam ettirdiklerini söyleyen Başkaya, bu zamana kadar yaklaşık 20 ülkeye ihracat yaptıklarını, konsantre oldukları hedef pazarlarda müşterilerini çoğaltıp çeşitlendirdiklerini belirtiyor. İhracata başladıklarından beri sistemsel olarak çok şeyin değiştiğini dile getiren Başkaya, “Öncelikle tüm bu değişikliklere hızlı bir şekilde uyum sağlayabilmek çok önemli. Tüm verileri doğru almak, doğru okumak ve de hızlı aksiyon alabilmek büyük önem taşıyor. Şirketimde Ar-Ge ve tasarımı çok önemsiyorum. Müşteriyi iyi tanımak, ne istediğini bilmek ve taleplerine hızlı ve öncesinde cevap verebilmek için her türlü sistemi ve CRM sistemimizi şirketimizde uygulamaya geçirdik” bilgisini veriyor.
Gardenya Tekstil olarak 2022 yılında yaklaşık 14 milyon dolarlık ihracat gerçekleştirdiklerini aktaran Başkaya, bu yıl dünyadaki resesyon ve Türkiye’deki şartlardan dolayı ihracatta bir gerileme mevcut olduğunu, bu nedenle de ihracatı geçen yılın rakamlarıyla aynı seviyelerde tutabilmeyi hedeflediklerini belirtiyor. Şu anda mevcut ülkeler ile iş hacmini artırmak için yatırımlar yaptıklarını da kaydeden Başkaya, “Avrupa’nın birçok ülkesinde, Avusturalya’da, Kanada’da Amerika’da müşterilerimiz var. Portföyümüze yeni müşteriler katmak için sürekli ziyaretler, seyahatler yapıyoruz. Neredeyse yılın yarısını yurtdışında geçiriyoruz. Tüm bu çaba ve çalışmalarımız sonunda kendi adımıza ihracatımızı önemli bir noktaya çıkardık diyebiliriz” diye konuşuyor.
Niş ve yeni bir alan seçti, Shikka’yı yarattı
Yurtdışına fason üretim yaparken hep aklının bir kenarında kendi markasını yaratma fikri olan Mukaddes Başkaya, bu hayalini de 2015 yılında hayata geçirdi. Plaj giyim konseptinin olmadığı bir dönemde tekstilin yeni ve niş bir alanına yönelen Başkaya, bu sayede Shikka markasıyla yakaladığı başarıyı iç piyasanın yanı sıra yurtdışına da yansıtmaya çalışıyor. Güney Fransa, İtalya ve Amerika’ya Shikka markasıyla ev ve plaj tekstili ürünleri satan Başkaya, dünyaca ünlü mağazaların raflarında yer almak amacıyla yeni plan ve projeler üzerinde çalışıyor.
Mukaddes Başkaya’ya göre ihracatta başarının anahtarlarını; pazarı iyi analiz etmek, müşteriyi iyi tanımak, müşteriye ve pazara göre ürün geliştirmek ve hızlı servis, kaliteli üretim oluşturuyor. Kendisinin de doğru iletişim ile ihracatta başarıyı yakaladığını vurgulayan Başkaya, ihracat pazarlarında cinsiyete dayalı hiçbir zorluk yaşamadığını söylüyor. Sadece yaşadığı bir tek olayın kendisini çok üzdüğünü belirten Başkaya, anısını şöyle anlatıyor; “İhracata başladığım ilk yıllarımda İtalya pazarı ile çok yoğun çalışıyordum. Müşterim ısrarla ülkeme döndüğümde başörtüsü kullanmadığıma ikna olamıyordu. Herkesin inancına saygım sonsuz, yanlış anlaşılsın istemem ancak kendimi anlatmakta karşı tarafı ikna etmekte oldukça zorlanmıştım. Bu da beni çok üzmüştü.”
“Kadın iş hayatında daha fazla yer almalı”
Türkiye’de kadının iş dünyasındaki ve ihracattaki yerini değerlendiren Mukaddes Başkaya, kadın istihdamının en çok tekstil sektöründe yoğun olduğunu hatırlatıyor. Özellikle Denizli’de kadın istihdam oranının yüzde 54’lerde olduğunu açıklayan Başkaya, “O yüzden hem sektör hem şehir olarak kendimi çok şanslı görüyorum. Kadının çok yönlü düşünme gücünün farklılık yarattığını ve de öz disiplin konusunda da daha etkin ve de yetkin olduğunu görebiliyoruz. Bu birçok şirkette, ülkelerin yönetiminde ve üst düzey yönetimde kadın olan her türlü organizasyonda farkını fark ettiren bir olgu. Özellikle son zamanlarda yapılan araştırmalar da bunu kanıtlar durumda. Kadın üretmeli, kadın her kadroda yer almalı, ihracatta ve iş hayatında çoklu düşünce kabiliyeti, hızlı aksiyon alabilme özellikleriyle varlığını daha fazla göstermeli” görüşünü savunuyor.
Kadın istihdamının en yoğun olduğu sektör olan tekstilde, yöneticilerin halen erkek egemen olduğunu hatırlatan Başkaya, “Genelde babadan çocuklara geçen ve 2.-3. kuşakların işin başına geçtiği bir sektör. Kadınların da yönetime artık 3. ve 4. kuşaklarda geçeceğine inanıyorum” diyor.
“Defalarca hata yapın ama deneyin”
Denizli Tekstil Giyim Sanayiciler Derneği’nin Başkanı olarak kadınların sektörde daha fazla yer alması için çalışmalar yaptıklarını da aktaran Başkaya, “Dernekteki yönetim kurulunda erkek ve kadın yönetim kurulu arkadaşlarım eşit sayıda ve de cinsiyet eşitliğini fazlasıyla önemsiyoruz. Kadının bilinçlenmesi, aile bütçesine katkısının artması ve toplumda söz sahibi olabilmesi için en önemli olgunun ailelerin ve kız çocuklarının bilinçlendirilmesi olduğunu düşüncesiyle çalışmalar yapıyoruz” diye konuşuyor.
İhracata henüz yeni adım atan-atacak olan kadın ve genç girişimcilere yol gösterici mesaj veren Mukaddes Başkaya, şu tavsiyelerde bulunuyor; Denemekten vazgeçmeyin, bırakın defalarca deneyin, kendinize izin verin, defalarca hata yapın ama deneyin. Her kriz bir fırsattır, krizleri fırsata dönüştürün. Ya kazanın ya da öğrenin.”
